2. Bölüm
Almanca da artikel kavramı
(Artikel sözünün belli bir Türkçe karşılığı yoktur. Ancak, Almanca da ki isimlerin hangi cinse ait olduğunu belirtirler.)
Almanca da iki çeşit artikel vardır:
BESTIMMTE ARTIKEL (BELİRLİ ARTiKELLER) der , die, das
UNBESTIMMTE ARTIKEL ( BELİRSİZ ARTİKELLER)
der Artikelli isimler: einer , einen , einem , eines, - keiner, kleinen, keinem, keines, - blauer, blauen, blauem, blaues, - neuer, neuen, neuem, neues ...
die Artikelli isimler: eine , eine , einer , einer ,- meine, meiner, - keine, keiner, - blaue, blauer, - schöne, schöner, - kleine, kleiner ...
das Artikelli isimler: ein-, ein- , einem , eines, - rot, rotem, rotes, - dein, deinem, deines, - gelb, gelbem, gelbes... (s. Unten)
Almanca da isimler dört halde olurlar : 1-YALIN hal - NOMINATIV, 2- i hali - AKKUSATIV, 3- e, de, den hali - DATIV, 4- nin hali - GENITIV
NOT : Yukardaki sıralama Türkçemizdeki sıraya göre yapılmıştır . (bkz. aşağıda Önemli Not)
"Unbestimmte" artikelleri öğrenmek için bir kolaylık daha var.
Aşağıdaki bölümü dikkatlice okursak, belirsiz artikellerin zamana ve yapılan eyleme göre nasıl söylendiğini daha iyi anlarız.
der artikelliler, isimlerin dört durumundaki yapıları şöyledir: 1- der, 2- den, 3- dem, 4- des (der Hund, den Hund, dem Hund, des Hundes) (köpek, köpeği, -"köpeğe, köpekte, köpekten"- , köpeğin)
die artikelliler, isimlerin dört durumundaki yapıları şöyledir: 1- die, 2- die, 3- der, 4- der (die Katze, die Katze, der Katze, der Katze) (kedi, kediyi, -"kediye, kedide, kediden", - kedinin)
das artikelliler, isimlerin dört durumundaki yapıları şöyledir: 1- das, 2-das, 3- dem 4- des (das Kind, das Kind, dem Kind, des Kindes) (çocuk, çocuğu, - "çocuğa, çocukta, çocuktan", - çocuğun)
ÖRNEK: der Artikeller : kleiner Hund, kleinen Hund, kleinem Hund, kleines Hundes (küçük köpek, küçük köpeği, küçük köpeğe,... küçük köpeğin)
die Artikeller : alte Hose, alte Hose, alter Hose, alter Hose (eski pantolon, eski pantolonu, eski pantolona, ... , eski pantolonun)
das Artikeller : ein Auto, ein Auto, einem Auto, eines Autos (bir otomobil, bir otomobili, bir otomobile, ... , bir otomobilin)
Unbestimmte artikelleri anlamak aslında oldukça kolaydır. Isimlerin önüne gelen sıfatların veya zamir türünden olan kelimelerin sonu zamana ve eyleme göre o ismin artikelinin (dört durumundan birinin) son harfini /harflerini alır. Ilk bakışta bunu anlayabiliriz.
Burada, önemli bir noktayı öğrenmekte yarar var. Dikkat edilirse yukardaki örneklerde hem yalın halde, hem de, diğer durumlarda artikeller aynı gibi görülüyor. Bunun sebebi, her yüklem / fiil, isimlerin her halinde kullanılmaz. Bazı fiiller sadece yalın, bazı fiiller, -i halinde veya -de halinde kullanılabilir. Yani artikeller cümledeki eyleme göre bu şekilde oluyor. Bu bizleri şaşırtmasın.
ÖRNEK: der Stift - (kalem) meiner Stift, deiner Stift, seiner Stift (bkz. der artikelli isimler)
die Tasche - (çanta) meine Tasche, deine Tasche, seine Tasche (bkz. die artikelli isimler)
das Haus - (ev) mein- Haus, dein- Haus, sein- Haus (bkz. belirsiz artikeller)
Yukarıda anlatılan bu artikeller, o ismin yalın, -i , -e , -de , -den halinde aşağıda gösterilen şekilde olurlar.
Görüldüğü gibi isimleri artikelleri ile öğrenmenin önemi bir kere daha ortaya çıkıyor.
DIKKAT : Bestimmte veya unbestimmte Artikellerden sonra gelen isim BÜYÜK HARF ile yazılır. Biz Türklerin karşılaştığı en önemli yazım sorunlarindan biri de budur.
Onun için tüm belirli veya belirsiz artikellerden sonra gelen isimleri hep büyük harf ile yazmayı unutmayalım.
ÖRNEK: der Stift - (kalem) meiner Stift, deiner Stift, seiner Stift (bkz. der artikelli isimler)
die Tasche - (çanta) meine Tasche, deine Tasche, seine Tasche (bkz. die artikelli isimler)
das Haus - (ev) mein- Haus, dein- Haus, sein- Haus (bkz. belirsiz artikeller)
Yukarıda anlatılan bu artikeller, o ismin yalın, -i , -e , -de , -den halinde aşağıda gösterilen şekilde olurlar.
Görüldüğü gibi isimleri artikelleri ile öğrenmenin önemi bir kere daha ortaya çıkıyor.
ÖNEMLi NOT : Yukardaki sıralama Türkçemizdeki sıraya göre yapılmıştır . Öğrenirken aşağıda verilen sıraya göre öğreniniz !!!
Türkçe de isimlerin 5 hali olmasına karşılık, (YALIN hal, -i hali, -e hali, -de hali, -den hali)
Almanca da isimlerin 4 hali vardır :
ismin yalın hali : (Nominativ),
ismin -nin Hali : (Genitiv)
ismin - e , -de , - den hali : (Dativ)
ismin -i hali : (Akkusativ)
DİKKAT: Almanca da GENİTİV ikinci sırada yer alır.
Almanca sıralama şöyledir !!!
1- Nominativ
2- Genitiv
3- Dativ
4- Akkusativ
DİKKAT: Öğrenirken de isimlerin durumlarını Almanca da ki sıraya göre yapınız!
Bu Artikeller zamana ve yapılan işe yani eyleme göre değişerek şu halde söylenirler:
der Artikelli isimler :
der Stift _ kalem- (yalın, - Nominativ)
des Stiftes _ kalemin (-nin hali yani - Genitiv) Türkçe de yok !
dem Stift_ kaleme , kalemde , kalemden (-e , -de , -den hali - Dativ)
den Stift_ kalemi (-i hali, - Akkusativ)
die Artikelli isimler :
die Schule - okul - (yalın - Nominativ)
der Schule - okulun ( nin hali - Genetiv)
der Schule - okula , okulda , okuldan ( -e , de , den hali - Dativ)
die Schule - okulu (-i hali - Akkusativ)
das Artikelli isimler :
das Haus - ev- (yalın - Nominativ)
des Hauses - evin (-nin hali - Genitiv)
dem Haus - eve , evde , evden , (-e , -de , -den hali - Dativ)
das Haus - evi ( -i hali Akkusativ)
ÖDEV: (die) Aufgabe: Şimdi 6. bölümde verilen isimler ile
der, die, das Artikelli isimlerden 10 ar tane örnek yapın.
DİKKAT : (die) Achtung: İsimlerin bu durumu zamana ve yapılan eyleme göre değişir !
Tekrar edersek: Almanca da yeni isimler öğrenirken kesinlikle o isimlerin Artikelini de beraber öğrenmeliyiz.
......................................................................................................................
Şimdi Artikeller ile ilgili bir kolaylık öğrenelim:
1 - Hangi ismin hangi Artikeli alacağı ile ilgili bir kural yoktur.
-der Artikeli ; erkek cinsi (männlich) olan isimler için kullanılır.
Örnek: -Cinsi erkek olan canlılar ile ayların ve günlerin isimleri der Artikellidir.
-sonu ; -ismus ile biten isimler, (der Rassismus , der Kapitalismus) .....
-sonu ; -ist ile biten isimler, (der Gitarrist , der Jurnalist) ......
-sonu ; -er ile biten isimler, (der Lehrer , der Fahrer , der Arbeiter , der Spieler).....
- die Artikeli ; dişi cinsi (weiblich) olan isimler için kullanılır.
Sonu "-e" ile biten isimlerin Artikeli çoğunlukla "die" olarak görülür.
Fakat bu bir kural değildir ! ! !
Örnek : die Tasche (çanta) , die Straße (sokak, cadde) ,
die Lampe (lamba),die Küche (mutfak), die Dame(bayan) ,
die Katze (kedi) , die Nase (burun) , die Hose (pantolon)
2 - Yalnız -die Artikeli ile ilgili olarak şu kural vardır:
Sonu, - ung , -schaft , -keit , -heit , -ion , -enz , -tät , -in , ile biten isimlerin
Artikelleri DAİMA - die olur. Kural budur.
Örnek: die Zeitung (gazete) , die Freundschaft ( arkadaşlık ,
dostluk) , die Sauberkeit ( temizlik ) , die Krankheit (hastalık), die Kommission,
die Position, die Restauration, die Differrenz, die Intelligenz, die Existenz , die Mentalität, die Kapazität ,
die Fahrerin ( bayan sürücü) , die Lehrerin ( bayan öğretmen) die Künstlerin (bayan sanatkar) ....
-das Artikeli ; neutral yani (ortak kullanılan isimler) için kullanılır.
(Bütün, müze , tiyatro ve sinemalar ile otellerin isimleri, sokak kahvelerinin Artikelleri)
Örnek : das Kulturmuseum, das Stadtthather, das Titanikotel ....
3 - Tüm ÇOĞUL İSİMLERİN ARTİKELİ -die olur.
Örnek : das Buch (kitap) , die Bücher (kitaplar) , der Stuhl
(sandalye) , die Stühle (sandalyeler) das Kind (çocuk) ,
die Kinder (çocuklar) , der Hund (köpek) , die Hunde(köpekler)
die Tasche (çanta), die Taschen (çantalar)
Tekrar edersek: -ung , schaft , -keit , -heit , -ion , -enz , -tät , -in ile biten tüm kelimeler isimdir.
Bunların Artikelleri ile çoğul isimlerin Artikelleri de, -die olur.
Öğrendiklerimizi kontrol etmek için 4. Bölümdeki boşlukları tamamlayınız..!
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Not: Yalnızca bu blogun üyesi yorum gönderebilir.